Ankthi është një përgjigje e zakonshme emocionale ndaj stresit ose rrezikut potencial, por çrregullimet e ankthit shkojnë përtej shqetësimeve të zakonshme. Ato përfshijnë frikë të tepruar që mund të pengojë ndjeshëm jetën dhe funksionet e përditshme. Sipas Shoqatës Amerikane të Psikiatrisë (APA), çrregullimet e ankthit karakterizohen nga ndjenja të vazhdueshme, intensive të shqetësimit, tensionit dhe frikës, të cilat mund të ndërhyjnë në punë, shkollë dhe marrëdhënie personale. Ato janë ndër çrregullimet më të zakonshme të shëndetit mendor, duke prekur afërsisht 30% të të rriturve në një pikë të jetës.
Llojet e zakonshme të çrregullimeve të ankthit përfshijnë:
Çrregullimi i Ankthit të Përgjithësuar (GAD): Përfshin shqetësim të vazhdueshëm dhe të tepruar për çështje të ndryshme jetësore, i shoqëruar me simptoma fizike si pa mundë si pë r të pushuar, lodhje dhe vështirësi në përqendrim.
Çrregullimi i Panikut: Karakterizohet nga sulme të papritura paniku që manifestohet me simptoma të tilla si rrahje të shpejta zemre, djersitje, dridhje dhe frikë nga humbja e kontrollit ose vdekja.
Çrregullimi i Ankthit Social: Përfshin një frikë intensive nga situatat sociale dhe të qenurit I gjykuar nga të tjerëi.
Fobitë Specifike: Frika irracionale nga objekte ose situata specifike, si lartësitë ose fluturimi.
Menaxhimi i ankthit mund të përfshijë trajtime psikologjike dhe ndryshime në stilin e jetesës. Instituti Kombëtar i Shëndetit Mendor (NIMH) dhe organizata të tjera shëndetësore rekomandojnë strategji si:
Terapia Kognitive-Biheviorale (CBT): Një terapi shumë efektive që ndihmon individët të identifikojnë dhe të ndryshojnë modelet negative të mendimit.
Medikamentet: Medikamente kundër ankthit, si SSRI-të, mund të përdoren në kombinim me terapinë për disa individë.
Disa strategji për menaxhimin e ankthit, të cilat mund t’i integrojmë në jetën e përditshme, janë:
Meditimi dhe të qenurit prezent në të tashmen
Termi “mindfulness” shpjegohet si një praktikë që të ndihmon të jesh plotësisht prezent në të tashmen, duke i kushtuar vëmendje mendimeve dhe ndjesive trupore pa i gjykuar ato. Duke praktikuar këtë strategji, do të qëndroni të përqendruar në ndjesitë e momentit dhe në këtë mënyrë gradualisht filloni të shmangni frikat nga e kaluara dhe shqetësimet për të ardhmen.
Meditimi gjithashtu është një praktikë efektive që mund të përdoret në luftën kundër ankthit. Ai sjell qetësi, qartësi dhe relaksim në trupin tuaj. Për të filluar të meditoni, provoni të instaloni aplikacione që ndihmojnë në meditim ose thjesht përqendrohuni në ushtrime të frymëmarrjes për disa minuta çdo ditë. Me praktikë të vazhdueshme, meditimi mund të bëhet një mjet shumë i rëndësishëm në luftën kundër ankthit, si dhe përmirëson mirëqenien e përgjithshme fizike dhe mendore.
Ushtrime të frymëmarrjes
Frymëmarrje e Thellë: Ngadalësimi dhe kontrolli i frymëmarrjes mund të ndihmojnë trupin të kalojë nga një gjendje tensioni në një gjendje qetësie.
Teknika e Frymëmarrjes 4-7-8: Thith për 4 sekonda, mbaj për 7 dhe nxirr për 8. Kjo teknikë është veçanërisht efektive për relaksim të menjëhershëm.
Ndryshimi i stilit të jetesës
Mund të lehtësoni simptomat e ankthit duke bërë gradualisht ndryshime në stilin e jetesës. Një mënyrë e mirë për të filluar është duke shtuar aktivitetin fizik, i cili është vërtetuar që ul nivelet e hormoneve të stresit dhe ndihmon në rritjen e neurotransmetuesve që përmirësojnë disponimin.
Gjithashtu, është thelbësore të bëni gjumë të mjaftueshëm, pasi mungesa e gjumit ndihmon në rritjen e ndjenjës së ankthit. Përveç shtimit të aktivitetit fizik dhe gjumit të mirëfilltë, është shumë e rëndësishme të ushqeheni në mënyrë të shëndetshme dhe të shmangni konsumimin e alkoolit dhe kafeinës, të cilat gjithashtu janë vërtetuar që ndihmojnë në rritjen e ankthit.
Mbështetja sociale
Pjesëmarrja në ndërveprime dhe aktivitete sociale, grupet mbështetëse, ose thjesht biseda me familjen ose miqtë ndihmojnë duke dhënë një perspektivë të re dhe duke rritur ndjenjën e rehatisë. Terapitë grupore të udhëhequra nga profesionistë të licencuar ndihmojnë duke ofruar mbështetje nga komuniteti dhe duke ndarë përvoja në mekanizmat e menaxhimit të ankthit.
Është e vërtetë që nuk ka një përgjigje të vetme të thjeshtë, por njerëzit arrijnë ta tejkalojnë ankthin me një kombinim mbështetjesh. Mund të marrë pak kohë për të zbuluar se çfarë funksionon më mirë për ju, por një gjë është e sigurt: eventualisht bëhet më mirë.
