Nëse keni humbur një person të afërt, kujtimet e pranisë së saj/tij do të mbeten të ngulitura në mendjen tuaj. Do të keni momente kur do të kuptoni se ky person nuk do të jetë më kurrë pranë jush, dhe dhimbja do të duket e padurueshme, por me kalimin e kohës, ajo do të zbutet ngadalë.
Në qetësinë e një pasditeje dimërore, mund të shihni dikë duke ecur rrugës që i ngjan shumë të dashurit tuaj të ndjerë. Kjo do t’ju tronditë dhe dhimbja do t’ju kapë papritur. Kjo është diçka për të cilën nuk mund të përgatiteni; mund të jeni vetëm të vetëdijshëm se do të ndodhë.
Gjatë kësaj periudhe të parë të pikëllimit, do të mendoni se dëshironi të jeni vetëm në një moment, dhe pas pak kohe, do të ndjeni një nevojë të fortë për shoqëri. Gjendja juaj shpirtërore do të ndryshojë më shpesh dhe më rrënjësisht se përpara humbjes. Paparashikueshmëria është e vetmja konstante e parashikueshme në këtë situatë.
Këshillat e tona për të përballuar dhimbjen e një personi të dashur:
1. Pranimi i emocioneve tuaja
Është në rregull të ndiheni të trishtuar, të zemëruar apo të hutuar gjatë këtyre ditëve. Pranimi i këtyre ndjenjave është një hap i rëndësishëm drejt shërimit. Mos ndjeni presion për të qenë “mirë” vetëm sepse po lendon te tjeret. Është thelbësore të pranoni dhe të lejoni vetes të ndjeni çdo emocion që shfaqet—trishtim, zemërim, apo edhe ndonjë ndjenjë faji. Këto janë reagime normale ndaj humbjes. Mos u përpiqni t’i shtypni; përkundrazi, lejojini të rrjedhin natyrshëm, pasi shprehja e emocioneve është një hap i rëndësishëm drejt shërimit.
2. Kujtoni dhe nderoni ata
Gjeni mënyra për të nderuar kujtimin e të dashurit tuaj. Kjo mund të përfshijë ndezjen e një qiriu në kujtim të tyre, përgatitjen e një ushqimi të preferuar që ata pëlqenin, ose ndarjen e tregimeve dhe kujtimeve me të tjerët. Këto akte simbolike mund të ofrojnë një ndjenjë lidhjeje dhe paqeje.
3. Vendos kufij the krijo tradita të reja
Mos ndjeni detyrim të merrni pjesë në çdo aktivitet qe organizohet per ta. Zgjidhni vetëm ato që ju sjellin paqe dhe ngrohtësi. Po ashtu, tregohuni të sinqertë me të tjerët për gjendjen tuaj. Nëse ndiheni se traditat e vjetra janë shumë të dhimbshme, mendoni të krijoni të reja. Kjo mund t’ju ndihmojë të krijoni një ekuilibër mes kujtesës dhe përmirësimit.
4. Kujdesu për veten
Mos harroni të kujdeseni për nevojat tuaja fizike dhe emocionale. Merrni kohë për të pushuar, për të bërë aktivitete që ju ndihmojnë të relaksoheni dhe për të ndjerë qetësi. Sigurohuni që të flini mjaftueshëm, të ushqeheni shëndetshëm dhe të ushtroni rregullisht. Aktivitete si ecja, meditimi ose praktika të tjera relaksuese mund të ndihmojnë në menaxhimin e stresit dhe të përmirësojnë mirëqenien tuaj të përgjithshme
5. Kërko mbështetje
Nuk jeni vetëm. Mbështetuni tek familja, miqtë ose një grup mbështetës për të ndarë ndjenjat tuaja. Komunikimi i hapur për humbjen tuaj mund të lehtësojë barrën emocionale dhe të forcojë lidhjet me të tjerët. Nëse ndiheni të bllokuar, mos ngurroni të kërkoni ndihmën e një terapisti.
6. Pranimi i procesit të pikëllimit
Kuptoni se pikëllimi është një proces unik dhe personal që nuk ka një afat të caktuar. Lejojini vetes të kaloni nëpër fazat e ndryshme të pikëllimit dhe mos ndjeni presion për të “kapërcyer” dhimbjen brenda një periudhe të caktuar. Jini të durueshëm me veten dhe pranoni se shërimi kërkon kohë.
7. Si të mbështesni dikë që po përjeton dhimbje
Mbështetja ndaj dikujt që po pikëllohet kërkon durim dhe ndjeshmëri. Është e rëndësishme të angazhoheni me ta dhe t’i pyesni se si mund t’i ndihmoni më mirë. Tregojuni se po mendoni për ta gjatë kësaj kohe të vështirë.Shpesh, njerëzit shmangin të flasin për dhimbjen nga frika se mos i bëjnë më të trishtuar. Por, duke e sjellë temën në bisedë, u jepni mundësi të shprehin ndjenjat dhe të ndihen të pranuar në dhimbjen e tyre.
Shoqata Amerikane e Psikologjisë (APA) dhe Shoqata Psikologjike Britanike (BPS) gjithashtu ofrojnë këshilla të vlefshme dhe të mbështetura shkencërisht për të ndihmuar në mbështetjen e personave që po përballen me dhimbjen e humbjes. Disa nga këto këshilla pëfshijnë:
- Dëgjo me vëmendje dhe pa paragjykime: Lejo personin të shprehë ndjenjat dhe mendimet e tij pa ndërprerje. Dëgjimi aktiv ndihmon në procesin e shërimit emocional.
- Ofroni mbështetje emocionale: Tregoni empati dhe mirëkuptim. Fjalë si “Më vjen shumë keq për humbjen tënde” ose “Jam këtu për ty” mund të jenë ngushëlluese.
- Ndihmoni në detyrat praktike: Ofroni ndihmë në detyra të përditshme si gatimi, pastrimi ose kujdesi për fëmijët, për të lehtësuar barrën e tyre gjatë kësaj periudhe të vështirë.
- Respektoni mënyrën e tyre të të përballuarit me dhimbjen: Çdo individ përjeton dhe përballon dhimbjen në mënyra të ndryshme. Respektoni hapësirën dhe kohën që u nevojitet për të kaluar këtë proces.
- Inkurajoni kërkimin e ndihmës profesionale: Nëse vëreni shenja të zgjatura të depresionit ose vështirësi në funksionimin e përditshëm, sugjeroni që të kërkojnë ndihmë nga një profesionist i shëndetit mendor.
- Qëndroni të pranishëm edhe pas ceremonive mortore: Mbështetja juaj është e rëndësishme edhe pas përfundimit të ritualeve të zisë, kur personi mund të ndihet më i vetmuar.
Përballja me humbjen është një sfidë emocionale që kërkon durim, vetëkujdes dhe mbështetje nga të tjerët. Është e rëndësishme të pranoni ndjenjat tuaja, të nderoni kujtimin e të dashurve që keni humbur dhe të krijoni një ekuilibër mes respektimit të traditave dhe përshtatjes me rrethanat e reja. Kujdesi për veten, kërkimi i mbështetjes dhe pranimi i procesit të pikëllimit janë hapa të domosdoshëm për t’u përballur me dhimbjen.
Nëse vëreni se emocionet bëhen të papërballueshme ose ndiheni të bllokuar, mos hezitoni të kërkoni ndihmën e një terapisti ose profesionisti të shëndetit mendor. Ata mund t’ju ofrojnë udhëzime dhe mjete të dobishme për të përballuar dhimbjen dhe për të rigjetur një ndjenjë qetësie.
Me kalimin e kohës dhe ndihmën e duhur, është e mundur të gjeni paqe dhe të vazhdoni përpara duke ruajtur kujtimet e çmuara të të dashurve tuaj.
