Në jug të Japonisë, në ishullin Okinava, gjendet një vend rural me rreth 3000 banorë, i njohur si “fshati i njëqindvjeçarëve”. Sipas librit “Ikigai”, banorët e Okinavës jetojnë më gjatë se njerëzit në çdo vend tjetër në botë. Statistikat tregojnë se numri i njëqindvjeçarëve për çdo 100,000 banorë është 24.55, një mesatare shumë më e lartë se mesatarja botërore.
Sekreti i jetëgjatësisë në Okinava: Ikigai dhe shumë më tepër
Kur studiohet arsyeja pse banorët e këtij ishulli kanë jetë aq të gjatë, studiuesit theksojnë disa faktorë: ushqimi i shëndetshëm, jeta e thjeshtë në ajër të pastër, çaji i gjelbër, klima subtropikale, jeta në komunitet dhe, sidomos, koncepti i “ikigai”-t. Në shqip, “ikigai” përkthehet si “arsyeja e ekzistencës” – arsyeja pse zgjohemi çdo mëngjes. Studiuesit e jetëgjatësisë besojnë se ikigai dhe lidhjet shoqërore janë po aq, në mos më të rëndësishme, se sa vetë dieta japoneze.
Hulumtimet mjekësore mbi banorët e Okinavës theksojnë disa karakteristika të jashtëzakonshme:
- Ata jetojnë shumë më gjatë se pjesa tjetër e popullsisë botërore.
- Preken shumë më rrallë nga sëmundje kronike si kanceri apo sëmundjet e zemrës, dhe çrregullimet inflamatore janë më të pakta.
- Gjatë plakjes, ata ruajnë një nivel të admirueshëm vitaliteti dhe shëndeti, i paimagjinueshëm në shumë vende të tjera.
- Në gjakun e tyre vërehen nivele më të ulëta të radikaleve të lira, për shkak të traditës së pirjes së çajit të gjelbër dhe zakoneve të të ushqyerit me masë (hanë derisa stomaku të jetë rreth 80% i ngopur).
- Gratë e kalojnë menopauzën më lehtë, ndërsa hormonet seksuale, si te gratë ashtu edhe te burrat, mbeten në nivele të larta deri në moshë të shtyrë.
- Indeksi i demencës është ndjeshëm më i ulët se mesatarja botërore.
Zonat Blu dhe faktorët kyç të jetëgjatësisë
Shkencëtarët kanë identifikuar disa rajone në botë të quajtura “Zonat Blu”, ku njerëzit jetojnë gjatë dhe shëndetshëm. Okinava bën pjesë në këto zona. Faktorët kryesorë për jetë të gjatë sipas këtyre studimeve janë:
- Ushqimi i shëndetshëm dhe i moderuar (pak mish dhe ushqime të përpunuara, alkool me masë)
- Ushtrime të lehta, por të përditshme (ecje, punë në kopsht)
- Një qëllim jetësor i qartë (ikigai)
- Lidhje të shëndosha shoqërore, shumë miq dhe marrëdhënie të mira familjare
- Menaxhim i mirë i kohës dhe zvogëlim i stresit
Banorët e Zonave Blu nuk ushtrohen intensivisht, por lëvizin çdo ditë, shpesh duke ecur ose duke punuar në kopsht. Në këto zona, ecja është më e preferuar se transporti me makinë. E përbashkëta e këtyre komuniteteve është kopshtaria, e cila kërkon lëvizje të përditshme, por me intensitet të ulët. Ata shmangin substancat e dëmshme dhe kanë dieta të shëndetshme e të ekuilibruara. Njerëzit që qëndrojnë aktivë, fizikisht dhe mendërisht gjatë moshës së pjekurisë, përjetojnë një pleqëri më të butë e më të këndshme, si dhe janë më të përgatitur për t’iu kundërvënë sëmundjeve dhe dhimbjeve.
Dëshmitë e njerëzve më jetëgjatë të Lindjes dhe Perëndimit
Disa nga njerëzit më jetëgjatë në botë, të cilët kanë arritur moshat 110-120 vjeç, kanë lënë mesazhe të thjeshta, por me vlerë:
- Misao Okava (117 vjeç):
“Hani e flini dhe do të jetoni shumë gjatë. Mësoni si të relaksoheni.” - Maria Capovila (116 vjeç):
“Gjithçka që kam bërë është se nuk kam ngrënë mish gjatë gjithë jetës sime.” - Jeanne Calment (122 vjeç):
“Gjithçka është në rregull.” - Walter Breuning (114 vjeç):
“Nëse mban mendjen dhe trupin aktiv, do të qëndrosh i këndshëm për shumë kohë.” - Alexander Imich (111 vjeç):
“Thjesht nuk kam vdekur më herët.”
Karakteristikat kryesore të banorëve të Ogimit në Okinava
- 100% e të intervistuarve kanë një kopsht perimesh dhe shumica fusha çaji, shikwasa, mango, etj.
- Të gjithë janë pjesë e ndonjë shoqate lagjeje, ku ndihen të dashur dhe pjesëtarë të një familjeje.
- Festojnë shumë, madje edhe për gjëra të vogla. Muzika, këndimi dhe vallëzimi janë pjesë thelbësore e jetës së përditshme.
- Kanë një ose disa qëllime të rëndësishme në jetë (ikigai), por nuk e marrin atë shumë seriozisht; në veprimtaritë e tyre ka relaks dhe kënaqësi.
- Janë krenarë për traditat e tyre dhe kulturën vendore.
- Shfaqin pasion për çdo gjë që bëjnë, sado e vogël qoftë.
- “Yui-maru” – “shpirti i bashkëpunimit të ndërsjellë” – është i rrënjosur në zemrat e banorëve. Ata ndihmojnë njëri-tjetrin në punët bujqësore, në ndërtimin e shtëpive, ose me punë vullnetare për çështjet publike.
- Janë gjithmonë të zënë, por me gjëra që u sjellin kënaqësi dhe relaksim. Nuk shihen të moshuar të ulur kot; gjithmonë janë në lëvizje, duke shkuar në karaoke, duke u takuar me fqinjët ose duke luajtur top.
Antioksidantët natyralë në dietën e Okinavës
Antioksidantët ngadalësojnë plakjen e qelizave duke neutralizuar radikalet e lira. Në Okinava konsumohen çdo ditë ushqime të pasura me antioksidantë, si:
- Tofu
- Miso
- Tuna
- Karrota
- Goya (perime e gjelbër, e hidhur)
- Kombu (lloj alge)
- Lakër
- Nori (algë deti)
- Qepë
- Lakër e kuqe soje
- Hechima (lloj kastraveci)
- Fasule soje (të ziera ose të papërpunuara)
- Patate e ëmbël
- Spec
- Sanpincha (çaj jasemini)
10 ligjet e Ikigait
Urtësia e të moshuarve të Ogimit është përmbledhur në këto dhjetë ligje:
- Jini gjithmonë aktivë, mos u dorëzoni kurrë. Kush braktis atë që do dhe di të bëjë, humbet kuptimin e jetës.
- Merreni shtruar. Nxitimi është armik i cilësisë së jetës. “Duke ecur ngadalë, arrin larg.”
- Mos hani derisa të ngopeni plotësisht. Mbajeni rreth 80% të ngopjes. “Më pak është më shumë” kur bëhet fjalë për ushqimin.
- Rrethohuni me miq të mirë. Një bisedë e këndshme lehtëson shqetësimet dhe ndan gëzimet e jetës.
- Kujdesuni për trupin tuaj. Ashtu si uji që rrjedh dhe nuk ndenjët, edhe trupi ka nevojë për mirëmbajtje të përditshme. Ushtrimet lirojnë hormone lumturie.
- Buzëqeshni. Një qëndrim pozitiv ju ndihmon të shoqëroheni më lehtë dhe ju relakson.
- Lidhuni me natyrën. Qenia njerëzore ka nevojë për kontakt me natyrën, për t’u mbushur me energji pozitive.
- Falënderoni. Bëni mirënjohje ndaj paraardhësve, natyrës, miqve, dhe gjithkujt që ndriçon jetën tuaj.
- Jetoni momentin. Mos u pendoni për të kaluarën, mos u frikësoni për të ardhmen. Keni vetëm të sotmen, shfrytëzojeni.
- Ndiqni ikigain tuaj. Brenda jush ekziston një pasion apo talent unik, që i jep kuptim jetës suaj dhe ju shtyn të jepni më të mirën nga vetja deri në fund. Nëse ende nuk e keni gjetur, kërkimi i tij është misioni juaj i radhës.
Ky ishte një udhëtim në botën e Okinavës, ku ikigai, jeta në komunitet, dieta e shëndetshme, lëvizja e përditshme dhe lidhja me natyrën bashkohen për t’i dhënë jetës cilësi dhe jetëgjatësi.
Burimi: Libri Ikigai
